รายวิชาพระพุทธศาสนา ม.5 เรื่องการสังคยานา

การสังคายนา
 คำว่า  สังคายนา  หรือ  สังคีติ  แปลว่า  การสวดพร้อมกันหรือร่วมกันสวด  โดยความหมาย  คือ  การร้อยกรองพระธรรมวินัย  ดังนั้นการสังคยานาจึงได้แก่  การรวบรวมพระธรรมวินัย  ซึ่งเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า  เพื่อสอบทานความถูกต้องตรงกัน  และจัดเป็นหมวดหมู่  เพื่อง่ายต่อการท่องจำ  การศึกษา  และการเผยแพร่

 สาเหตุของการสังคายนา  
          ภายหลังการปรินิพพานของพระพุทธเจ้า  พระพุทธวจนะที่พระองค์ได้ตรัสตามโอกาสและเหตุการณ์ต่างๆ  ตลอดพระชนม์ชีพ  ส่วนมากจะมีการสืบทอดโดยการท่องจำและการบอกเล่าที่เรียกว่า  มุขปาฐะ  อย่างไรก็ตามการทรงจำพระธรรมวินัยจะมากน้อยย่อมขึ้นอยู่กับความสามารถของพระสาวกแต่ละรูป  ในชั้นต้นพระสาวกที่เป็นพระอรหันต์ยังมีอยู่มาก  ความเข้าใจคลาดเคลื่อนในพระธรรมวินัยย่อมไม่เกิดขึ้น  แต่ต่อมาเมื่อพระอรหันตสาวกมีลดน้อยลง  ความสงสัยและความเข้าใจผิดในพระธรรมวินัยมีมากขึ้น

 ประโยชน์ของการสังคายนา
          การสังคายนาก่อให้เกิดประโยชน์อย่างยิ่งทั้งต่อพระพุทธศาสนาและพุทธบริษัท  ดังนี้
๑)  กำจัดและป้องกันพวกอลัชชีไม่ให้ปลอมเข้ามาบวช  เพื่ออาศัยพุทธศาสนาแสวงหาผลประโยชน์
๒)  สร้างความเข้าใจในพระธรรมวินัยให้ถูกต้องตรงกันในหมู่พุทธบริษัท  อันเป็นการรักษาความบริษัทของพระพุทธวจนะให้สืบทอดเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
๓)  ทำให้พระพุทธศาสนาเจริญ  มั่นคงแพร่หลาย  และทำให้เกิดพระไตรปิฎก  อันเป็นคัมภีร์ที่สำคัญต่อการศึกษาเรียนรู้พระพุทธศาสนา

 ประวัติการสังคายนา
          ด้วยเหตุที่พระพุทธศาสนามีสองนิกายหลัก  คือ  นิกายเถรวาทและนิกายมหายาน  การนับจำนวนครั้งในการสังคายนาพระไตรปิฏกจึงไม่ตรงกัน  อย่างไรก็ตาม  การสังคายนาได้กระทำติดต่อกันมาหลายครั้ง  ทั้งที่ในอินเดียและประเทศอื่นๆ  รวม  ๑๐  ครั้ง  ดังนี้

ครั้งที่	ระยะเวลา	สถานที่	มูลเหตุ	ผู้เข้าประชุม
1	- หลังพุทธปรินิพพาน    ๓ เดือน  - ใช้เวลา  ๗  เดือน    จึงสำเร็จ	- ถ้ำสัตตบรรณคูหา     เขาเวระ    กรุงราชคฤห์    ประเทศอินเดีย	-พระสุภัททะดูหมิ่น    พระธรรมวินัย	- พระอรหันตสาวก  จำนวน      ๕๐๐  รูป  - พระมหากัสสปะเป็นประธาน  - มีพระเถระองค์สำคัญ คือ      พระอานนท์  พระอุบาลี  เป็นต้น  - พระเจ้าอาชาตศัตรู  ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
2	- พ.ศ.๑๐๐  - ใช้เวลา  ๘ เดือน    จึงสำเร็จ	- วาลิการาม    เมืองเวสาลี    ประเทศอินเดีย	- พระวัชชีบุตร    ประพฤติย่อหย่อน    ทางพระวินัย ๑๐    ประการ	- ประชุมสงฆ์  ๗๐๐ รูปโดยการ    ชักชวนของพระยสกากัณฑกบุตร  - พระเจ้ากาฬาโศกทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
3	- พ.ศ.๒๓๔     (บางแห่งว่า ๒๓๕)  - ใช้เวลา ๙ เดือน    จึงสำเร็จ	- อโศการาม    เมืองปาฏลีบุตร    ประเทศอินเดีย	- เดียรถีย์ปลอมบวช    และแสดงพระธรรม-    วินัยผิดเพี้ยนจาก    หลักพระพุทธศาสนา	- ประชุมสงค์  ๑๐๐๐ รูป  - พระโมคคัลลีบุตรติสสะเถระเป็นแกนนำ  - พระเจ้าอโศกมหาราชทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
4	- พ.ศ.๒๓๘  -ไม่ปรากฎระยะ    เวลาที่กระทำ	- ถูปาราม    เมืองอนุราธปุระ    ประเทศศรีลังกา	- วางรากฐาน    พระพุทธศาสนา    ในประเทศศรีลังกา	- ประชุมสงฆ์  ๖๘๐๐๐ รูป  - พระมหินทเถระเป็นประธาน  - พระเจ้าเทวานัมปิยติสสะทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
5	- พ.ศ.๔๓๓     (บางแห่งว่า ๔๕๐)  - ไม่ปรากฎระยะเวลา    ที่กระทำ	- อาโลเลณสถาน    มาตเลชนบท    (มลัยชนบท)    ประเทศศรีลังกา	- จารึกพระพุทธวจนะ    เป็นลายลักษณ์อักษร	- พระสงฆ์ชาวลังกา  - พระรักขิตมหาเถระเป็นประธาน  - พระเจ้าวัฏฏคามณีอภัยทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
6	- พ.ศ.๙๕๖  - ไม่ปรากฎระยะเวลา    ที่กระทำ	- วัดมหาวิหาร    ประเทศศรีลังกา	- ชำระพระอรรถกถาที่    พระพุทธโฆษาจารย์    เรียบเรียงจากภาษา    สิงหลเป็นภาษาบาลี	- พระพุทธโฆษาจารย์ร่วมกับพระสงฆ์แห่งวัดมหาวิหาร  - พระเจ้ามหานามทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
7	- พ.ศ.๑๕๘๙  - ไม่ปรากฎระยะ    เวลากระทำ	- ประเทศศรีลังกา	- รจนาคัมภีร์ฎีกา    ซึ่งเป็นคัมภีร์อธิบาย    คัมภีร์อรรถกถา  เพื่อ    ประโยชน์แก่การศึกษา    พระพุทธศาสนา	- พระกัสสปะเถระเป็นประธาน  - พระสงฆ์ผู้เชี่ยวชาญพระพุทธศาสนา  จำนวน ๑๐๐๐ รูป  - พระเจ้าปรากรมพาหุมหาราชทรงเป็นอุปถัมภ์
8	- พ.ศ.๒๐๒๐  - ใช้เวลา ๑ เดือน    จึงสำเร็จ	- วัดโพธาราม    ประเทศไทย    (ครั้งแรก)	- ชำระอักษรใน    พระไตรปิฎกที่ยัง    ขาดตกบกพร่อง	- พระเจ้าติโลกราชแห่งเมืองเชียงใหม่  - อาราธนาพระภิกษุผู้ทรงภูมิใน    พระไตรปิฎกหลายร้อยรูปเข้าประชุม  - พระธรรมทันนเถระเป็นประธาน
9	- พ.ศ.๒๓๓๑  - ใช้เวลา ๕ เดือน    จึงสำเร็จ	- วัดนิพพานาราม    (วัดมหาธาตุยุว-    ราชรังสฤษฎิ์)    ประเทศไทย    (ครั้งที่ ๒)	- พระเถระผู้ใหญ่    ประพฤติผิด    พระธรรมวินัย    รัชกาลที่ ๑ มี    พระราชประสงค์ให้    ชำระพระไตรปิฎก	- พระสงฆ์จำนวน ๒๑๘ รูป     ราชบัณฑิต คฤหัสถ์จำนวน ๓๒ คน  - พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า-    จุฬาโลกมหาราชทรงเป็นองค์อุปถัมภ์
10	- พ.ศ.๒๕๒๘  - ไม่ปรากฎระยะ    เวลากระทำ	- วัดมหาธาตุยุว-    ราชรังสฤษฎิ์    กรุงเทพมหานคร    ประเทศไทย   (ครั้งที่ ๓)	- ชำระพระไตรปิฎก    และจัดพิมพ์ใน    วโรกาส  รัชกาลที่ ๙    จะทรงเจริญพระชนม-    พรรษา  ๖๐ พรรษา    ใน พ.ศ.๒๕๓๐	- สมเด็จพระสังฆราชทรงเป็นประธาน  - ประชุมสงฆ์ทั้งฝ่ายมหานิกายและธรรมยุติกนิกาย  - รัฐบาลไทยอุปถัมภ์

 วิธีการสังคายนา
          การสังคายนาจะเริ่มจากการประกาศสมมติตนเป็นผู้ถาม  (ปุจฉา)  และผู้ตอบ  (วิสัชนา)  โดยผู้ถาม  จะสอบถามพระวินัยแต่ละข้อตามลำดับ  เมื่อผู้ตอบตอบแล้ว  พระสงฆ์ที่เข้าร่วมประชุมจะสวดพระธรรมวินัยข้อนั้นพร้อมกัน  เมื่อตรงกัน  ไม่ผิดพลาด  และที่ประชุมสงฆ์รับว่าถูกต้องแล้ว  จึงถามข้ออื่นต่อไปจนจบพระวินัยปิฎก  หลังจากนั้น  จะเริ่มสังคายนาพระสูตรเป็นลำดับถัดมา